Istorija srpskog jezika obuhvata nekoliko razvojnih faza, koje imaju svoju predistoriju u prvobitnoj diferencijaciji unutar grupe baltoslovenskih jezika, a zatim u procesu diferencijacije unutar grupe slovenskih jezika, koja je ubrzana nakon slovenskih seoba tokom 6. i 7. veka, nakon čega je otpočeo proces diferencijacije unutar grupe južnoslovenskih jezika, koji je doveo do stvaranja srpskog i ostalih srodnih jezika.
Vuk je reformisao srpski književni jezik i obradio srpsku ćirilicu prateći stroge fonetske principe modela Johana Kristofa Adelunga. Karadžićeva reforma osavremenila je i udaljila srpski književni jezik od srpskog i crkvenoslovenskog jezika, i udaljila delovanje crkve, i time odradio standardizaciju narodnog jezika. Karadžić je, zajedno sa Đurom Daničićem, bio glavni srpski potpisnik Bečkog književnog dogovora 1850. godine, koji je, ohrabren od tadašnjih austrijskih vlasti, postavio temelje srpskom jeziku, koji u različitim oblicima danas govore Srbi u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Karadžić je preveo Novi zavjet na srpski, a prevod je objavljen 1868. godine.
pravopis srpskog jezika matice srpske pdf 91
DOWNLOAD: https://miimms.com/2vDkPe
Tokom rada na gramatici, rečniku i izdavanju narodnih pesama, Vuk je počeo da se bavi pitanjem književnog jezika, koji je u njegovo vreme predstavljao haotičnu mešavinu. Stara srpska književnost razvijala se na srpskoj redakciji staroslovenskog jezika sve do početka 19. veka. Školovani ljudi učili su iz knjiga na starom jeziku, unoseći u njega elemente crkvenog i srpskog narodnog jezika. Na taj način stvoren je slavenosrpski jezik, kojim se pisalo kako je ko znao. Takva nesređena situacija je bila osnova sa koje je Vuk krenuo u borbu protiv pisaca stare škole. Borba je počela Vukovom kritikom romana Usamljeni junoša 1815. i Ljubomir u Elisijumu 1817. Milovana Vidakovića. Kritika je bila usmerena na loše piščevo poznavanje jezika, koji je predstavljao nesređenu mešavinu imenskih i glagolskih oblika starog, slovenskog i narodnog jezika. Kako je Vidaković u to vreme bio najpopularniji srpski pisac, pa je ovakav Vukov napad izazvao buru u književnoj javnosti. Pored Vidakovića, u polemici su učestvovali i Joakim Vujić, Lukijan Mušicki, Pavle Berić i Gliša Geršić. Crkva i njeni najviši predstavnici su prednjačili među Vukovim protivnicima. Karlovački mitropolit Stefan Stratimirović, je već posle prvih Vukovih knjiga, dejstvovao preko budimskih vlasti da se onemogući štampanje knjiga. Stratimirović se posebno nije mirio sa Vukovom azbukom, zbog izbacivanja starih ćiriličnih slova i uvođenja slova J, smatrajući to napuštanje pravoslavlja i pokatoličavanjem.
Godine 1847, je godina Vukove pobede, i godina u kojoj je konačno dokazao da je srpski narodni jezik jedini pravi jezik Srba, tj. da je staroslovenski jezik mešavina crkvenog i srpskog narodnog jezika bez čvršćih pravila. Te godine izdate su četiri knjige Vuka i njegovih saradnika:
Osobine srpskog narodnog jezika koje su uticale na srpsku redakciju staroslovenskog jezika omogućile su vezu između književnog teksta i čitaoca (slušaoca). Srpsko čitanje pretvaralo je staroslovenski tekst u srpski. Leksika je u dugom vremenskom periodu predstavljala drugi pravac posrbljivanja staroslovenskog. Zbog ovoga srpska redakcija staroslovenskog i pored toga što nije bila govorni jezik smatrana je za svoj a ne za strani jezik. Odnos prema drugim redakcijama staroslovenskog bio je kao prema drugim jezicima s tim što je stepen razumevanja varirao. Različite ortografije staroslovenskog bile su na različitom stupnju bliskosti sa srpskom narodnom jezičkom sredinom. Najstarija srpska pravopisna škola zetsko-humska koja je bila mnogo bliža staroslovenskom pravopisu od raške pravopisne škole preovlađujuće u srpskoj književnosti 13. i 14. veka. Raška ortografija bila je dosta bliska srpskoj jezičkoj sredini i sve kasnije ortografske škole su težile ka višem stupnju uopštavanja (resavska škola u Srbiji i jevtimijevska u Bugarskoj). Ove uopštavajuće tendencije nisu preovladale u srpskoj književnosti već je paralelno postojala tradicija raškog pisanja. Staroslovenski jezik omogućio je uključivanje srpske kulture u opšta kulturna kretanja istočnopravoslavnog sveta u srednjem veku.
U periodu formiranja samostalne srpske države pod Nemanjićima primetne su i nove pojave u razvoju srpske književnosti: utvrđena je i normirana raška redakcija staroslovenskog jezika, intenzivno se razvija prepisivačka i prevodilačka delatnost sa grčkog jezika. U 13. veku doći će do zaokruživanja razvoja dva glavna žanra u srednjovekovnoj srpskoj književnosti: žitija i službe.
Fleksivni karakter srpskog jezika otvara mogućnost za upotrebu slobodnog reda reči u rečenicama. Elementi rečenice se slažu po svojim oblicima i tako organizuju rečenicu bez obzira na njihov redosled. Najčešći red reči je po šablonu: subjekat-predikat-objekat (SPO).
U pisanju se radi jasnijeg prikazivanja onoga što hoće da se kaže, upotrebljavaju pojedini znaci koji se zajedno nazivaju interpunkcija ili rečenični znaci. Znaci interpunkcije su: tačka, zarez, tačka i zarez, dve tačke, navodnici, upitnik, uzvičnik, zagrade i crta. Tačka se stavlja na kraju obaveštajne - potvrdne i odrične rečenice, na primer: Svaki dan učim za ispit. Za ispit ne učim redovno. Zarez se kao znak interpunkcije upotrebljava često i u različitim rečeničnim situacijama. Pošto je jedno od osnovnih načela srpskog pravopisa slobodna (logična) interpunkcija, za upotrebu zareza je najvažnije pravilo da se ono što je u mislima tesno povezano, što predstavlja jednu celinu, ne odvaja zarezom, a delovi koji čine celinu za sebe, odvajaju se zarezom od ostalih delova rečenice. 2ff7e9595c
Comments